Aygun Rustamli en haar familie uit Azerbeidzjan mogen na een slopende asielprocedure van acht jaar toch in Nederland blijven. Dat heeft de rechtbank in Groningen in hoger beroep bepaald. Volgens Martin van Elmpt, bondgenoot en vriend van de familie Rustamli, is de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) inmiddels akkoord gegaan met die uitspraak en heeft de verblijfsvergunning verstrekt. "Het was een lange strijd, met een goede afloop."

Uit angst voor de autoriteiten vluchtte Mehman Rustamli in 2014 samen met zijn vrouw en kinderen uit Azerbeidzjan. Na aankomst in Nederland werd het gezin eerst opgevangen in het azc in Alkmaar en daarna op de locatie in Heerhugowaard. Een jarenlange asielprocedure volgde, die het gezin tot voor kort leek te gaan verliezen. Vrienden en bekenden voerden actie tegen hun dreigende uitzetting. Burgemeester Bert Blase probeerde het gezin in 2020 in Heerhugowaard te houden, er is een videoclip gemaakt en er werden 3000 handtekeningen opgehaald. Het leek allemaal vergeefs.

Aygun zat lange tijd op school op De Driemaster en het Daltoncollege in Alkmaar, maar moest steeds in andere asielzoekerscentra de procedure afwachten. Daarom doet Aygun nu in het Drentse Emmen het vwo.

Martin van Elmpt, woordvoerder van het gezin, vertelde eerder aan mediapartner NH Nieuws dat er in de asielprocedure door de IND verschillende fouten zijn gemaakt. Vader Mehman zou volgens de IND geen politiek vluchteling zijn. "Volgens informanten van het IND loog Mehman en was hij nooit lid van de oppositiepartij. Nadat de voorzitter van die politieke partij het bewijs overhandigde aan de Nederlandse ambassade, erkende de IND dat ze fout zaten. Maar vanwege zijn onbelangrijke functie zou hij volgens de IND toch geen gevaar lopen."

De Rustamli's hebben een hele moeilijke tijd gehad, vertelt Martin. "Hun vader had veel gezondheidsklachten en dat is alleen maar erger geworden. Ook dochter Aygun is behoorlijk depressief geworden, maar ze is nog steeds bezig met haar vwo-opleiding in Emmen." Tot ieders grote verbazing kregen de Rustamli's in het laatste hoger beroep toch gelijk van de rechter en hoeven vader Mehman, moeder Gunay, zoon Rufat en dochter Aygun niet meer terug naar Azerbeidzjan.

Voor het gezin, maar ook voor Martin, is het nog allemaal moeilijk te bevatten. "Het is acht jaar lang zo'n spannende strijd geweest. We hadden zelfs al een onderduikadres gevonden, zo diep zaten we. Je probeert al die jaren hoopvol te blijven, maar ook realistisch. Er waren zoveel hindernissen te overwinnen en dan is het nu ineens afgelopen", vertelt Martin met tranen in z'n ogen aan mediapartner NH Nieuws.

De Rustamli's kregen al eerder gelijk van de rechtbank in Haarlem, toch dreigde de IND vervolgens weer met uitzetting. "De rechter vond dat de IND de omstandigheden van dochter Aygun onvoldoende in acht had genomen. Maar dit oordeel werd door de IND afgewezen en het ging in beroep. Ook mochten zij het proces niet langer afwachten in Nederland."

Die laatste eis trok de IND uiteindelijk weer in, waardoor de Rustamli's bij de laatste rechtszaak aanwezig konden zijn. "De rechter had het hele dossier uitgekamd en al onze acties gezien, dus dat voelde direct heel goed. De IND werd urenlang ondervraagd. Waarom het gezin naar Emmen moest vertrekken bijvoorbeeld. Er kwam niets meer uit dan wat gestamel. De rechter zei de zaak zeer serieus te nemen en snel met een uitspraak te komen."

Twee weken na de zitting oordeelde de rechter dat het gezin in Nederland mag blijven. "De IND kreeg nog drie weken om in beroep te gaan, maar deed dat niet. "De IND heeft zoveel fouten gemaakt, dat het voor de rechter niet moeilijk was dat lek te prikken. Deze week kregen we te horen dat ze officieel een verblijfsvergunning krijgen."

De Rustamli's hopen weer terug te verhuizen naar Alkmaar of Heerhugowaard. Gisteravond heeft Rufat het op een zuipen gezet met een paar vrienden in Alkmaar, vertelt hij brak. Hij is nog een beetje beduusd van het goede nieuws. "Ik heb het goed gevierd! Iedereen was ontzettend blij en gunt het ons enorm. Het is nog wel even wennen, maar het is ons gewoon gelukt. Het gaat nu al duizend keer beter met mijn vader en zusje, iedereen lacht weer."

Het COA stelt wel een aantal voorwaarden aan hulp bij huisvesting in de regio, vertelt Rufat. "Er moet onder meer sprake zijn van een sociaal netwerk en mijn zus en ik moeten een inschrijvingsbewijs van school laten zien. Ook moet ik aantonen dat ik ergens ga werken."

Rufat volgde een opleiding in Haarlem en Aygun deed eerst haar vwo op het Dalton College in Alkmaar. Het gezin was alom geliefd, bleek anderhalf jaar geleden uit de massale aanwezigheid van tientallen kennissen, leraren, klasgenoten en vrienden, die hen allemaal kwamen uitzwaaien. "Als het goed is gaat Aygun zeker volgend jaar weer verder op het Dalton. Ik ga ook weer een opleiding volgen en mijn ouders gaan op zoek naar een baan. We kunnen eindelijk weer een leven opbouwen."